Od wielu lat trwa intensywna kampania mająca na celu wmówienie nam, że tłuszcz pokarmowy jest składnikiem niosącym za sobą zagrożenie nadwagą, otyłością i chorobami układu krążenia. Zdrowe odżywianie kojarzy się dziś często z opieraniem codziennego menu na produktach niskotłuszczowych, oznaczonych jako light lub fit. W rzeczywistości nie ma przekonujących dowodów na to, że wraz ze wzrostem procentowego udziału energii z tłuszczu w codziennej diecie zwiększa się ryzyko miażdżycy czy problemów z nadmierną masą ciała. W badaniach naukowych niejednokrotnie wykazano wręcz, że wysokotłuszczowe (a niskowęglowodanowe) diety mogą stanowić skuteczny sposób na pozbycie się nadwagi i  otyłości.

Mało tego, usilne odtłuszczanie codziennego menu może paradoksalnie prowadzić do niedoborów pokarmowych, problemów zdrowotnych i przyrostu niechcianych kilogramów. Warto też pamiętać, że wiele produktów niskotłuszczowych często zawiera duże ilości cukrów rafinowanych, które trudno uznać za pożądany składnik diety, gdyż ich nadmiar w szybkim tempie doprowadza do pogorszenia ważnych parametrów metabolicznych, skutkując przyrostem masy ciała i zwiększonym ryzykiem wielu chorób.

Oprócz popularnego trendu polegającego na usilnym odtłuszczaniu codziennego menu istnieją także odmienne strategie uzdrawiania diety, polegające na eliminowaniu wszelkich produktów będących źródłem węglowodanów. Jak wspomniałam w poprzednim akapicie, diety wysokotłuszczowe i niskowęglowodanowe mogą przy odpowiednim doborze produktów nieść za sobą szereg korzyści, takich jak choćby poprawa parametrów takich jak wrażliwość insulinowa, szybkie obniżenie nadmiernej masy ciała, a także mogą stanowić element profilaktyki, a niekiedy również leczenia niektórych jednostek chorobowych. Wiedza na ten temat nie jest jednak powszechna, a osoby, które ją posiadły niekiedy formułują zbyt daleko idące wnioski. I tak można spotkać się z teoriami, które głoszą, iż dla zachowania zdrowia i nienagannej sylwetki należy ograniczyć spożycie produktów węglowodanowych do minimum.

O ile całkowite wykluczenie z diety wysoko przetworzonych  produktów żywnościowych będących źródłem cukrów rafinowanych niesie za sobą szereg korzyści, o tyle eliminacja owoców, znacznej części warzyw (np. ziemniaków, marchwi) jest nieuzasadniona, zwłaszcza w przypadku osób aktywnych fizycznie. Produkty węglowodanowe są źródłem cennych dla naszego zdrowia składników (witaminy, składniki mineralne, związki fenolowe, karotenoidy), a umiejętne ich wprowadzenie do menu przysłużyć się może i zdrowiu i sylwetce.

Woda mineralna ma wiele walorów, znakomicie nawadnia organizm i gasi pragnienie, dostarcza ważnych pierwiastków i jest bezkaloryczna. Przekonanie zgodnie z którym jednak, należy jej pić jak najwięcej jest nieuzasadnione, a nawet szkodliwe. Zarówno niedostateczne, jak i nadmierne spożycie wody nieść może za sobą szereg negatywnych konsekwencji. Dla zobrazowania tej zależności warto wspomnieć, iż medycyna zna wiele przypadków śmiertelnego przedawkowania wody, nie mówiąc już o mniej drastycznych konsekwencjach wynikających z przewodnienia. W grupie ryzyka są przede wszystkim sportowcy dyscyplin wytrzymałościowych, zwłaszcza entuzjaści maratonów i półmaratonów. Zbyt duże spożycie wody przy jednoczenie zbyt niskim spożyciu sodu doprowadza do stanu zwanego hiponatremią i może mieć fatalne skutki.

Na forach dyskusyjnych i w rozmaitych artykułach często zaleca się zwiększenie spożycia płynów, a zwłaszcza wody i wyprzedzanie uczucia pragnienia w celu odpowiedniego nawodnienia organizmu. W realiach dnia codziennego często można spotkać się z praktyką polegającą na pici wody przed, w trakcie, po posiłkach i między posiłkami w ilościach sięgających czterech czy nawet pięciu (i więcej) litrów na dobę. Takich ilości wody potrzebować mogą intensywnie trenujący sportowcy, a nie amatorzy bywający na siłowni trzy razy w tygodniu. Należy pamiętać, że źródłem płynów w diecie jest nie tylko czysta woda, ale także herbata, kawa, zupy, mleko, a nawet pokarmy stałe, zwłaszcza owoce i warzywa (składające się niekiedy w ponad 90% z wody).

Istnieje takie przekonanie, zgodnie z którym jak coś jest uznawane za zdrowe, to należy tego spożywać jak najwięcej. Reguła ta zauważalna jest w szczególności w przypadku suplementów diety. W ostatnich latach sporo mówi się o prozdrowotnych właściwościach kwasów tłuszczowych z rodziny omega 3 wskazując jednocześnie na to, iż ich spożycie jest często zbyt niskie. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku witaminy D, której niedobory faktycznie są dość powszechne w okresie jesienno-zimowym. Osobną kwestią jest ochrona przed wolnymi rodnikami uznawanymi za jedno z większych zagrożeń dla naszego zdrowia. Wszystko to sprawia, że dość popularna staje się praktyka polegająca na przyjmowaniu dużych dawek suplementów zawierających wspomniane wcześniej składniki. I chociaż przyświeca temu szczytny cel, jaki jest poprawa kondycji całego organizmu i ochrona przed rozmaitymi chorobami, w praktyce skutek może być niekiedy inny od zamierzonego.

Mało kto bierze pod uwagę, iż przyjmowanie dużych ilości kwasów tłuszczowych omega 3 może nieść za sobą rozmaite zagrożenia wynikające z wysokiej podatności tych tłuszczów na utlenianie. Podobnie mało kto w ogóle ma świadomość, że wysokie dawki witaminy D mogą doprowadzić do zwapnienia ścian tętnic i narządów takich jak nerki. Podobnie też mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że wolne rodniki nie zawsze są naszymi wrogami oraz że nadmiar przeciwutleniaczy może np. zmniejszać wybrane korzyści zdrowotne związane z aktywnością fizyczną, czy też paradoksalnie zwiększać ryzyko niektórych chorób (przykład: beta-karoten który przyjmowany w dużych dawkach podnosi ryzyko raka płuc u palaczy).

Wymienione powyżej praktyki kojarzone nieodłącznie z dbałością o zdrowie i sylwetkę, związane są naszą skłonnością do kategorycznego interpretowania pewnych zależności i wyciągania zbyt daleko idących wniosków. Winę za nasze skłonności ponoszą też w dużej mierze media, posługujące się zbyt radykalną i przejaskrawioną retoryką. Nauczyliśmy się niestety operować terminami zdrowe niezdrowe w oderwaniu od kontekstu dawki. Warto zweryfikować swoje podejście i ponad wszystko w świecie wystrzegać się przesady.