Plac Na Groblach - Nowodworek

No i tak. Obiecałam, że będę bardziej wylewna dzisiaj, a tu okazuje się, że [b]nie mam żadnej książki o szkolnictwie w Krakowie[/b]! No, poza tymi o UJ. Mizeria po prostu. Od wieków widuję w antykwariatach taką pozycję o latach szkolnych braci Sobieskich w Krakowie, no ale kto by kupował CAŁĄ książkę o latach szkolnych Sobieskich :) Okazuje się, że jednak trzeba było :) Obędziemy się dziś tym, co jest, niestety. Więc [b]Nowodworek[/b]. Kultowe liceum. Mnie to niewiele mówi, bo ja jestem [i]ludność napływowa[/i], Bóg dał, że nie musiałam brać udziału w wyścigu szczurów (w mojej miejscowości było tylko jedno liceum he he - nie było problemu, do którego iść), a i Córunia chyba w takim wyścigu udziału nie weźmie, ma - powiedzmy - inne zainteresowania niż nauka :) Nowodworek czyli [b]I Liceum im. Bartłomieja Nowodworskiego[/b]. Jest to imponujący rozmachem gmach, zaprojektowany w końcu lat 90-tych XIX wieku przez architekta [b]Józefa Sarego[/b]. Na parterze znajduje się hol, w którym [b]dekorację sgraffitową[/b] wykonał Fryderyk Lachner (kimkolwiek by był). Przedstawia ona sceny z [i]Iliady[/i] i [i]Odysei[/i], a na plafonie [i]Szkołę Ateńską[/i] według Rafaela. We wgłębieniu kaltki schodowej umieszczono [b]popiersie patrona szkoły[/b] czyli Bartłomieja Nowodworskiego, a sufit klatki schodowej ozdabiają [b]medaliony z postaciami zasłużonymi dla kultury antycznej[/b]. W auli - [b]portrety wybitnych uczniów i dobrodziejów[/b] tego gimnazjum, którego dewizą zawsze było [i]Semper in altum[/i]. No ja wiem, że to bardzo proste, ale jest weekend, więc i zagadki ulgowe :) [b]CO ZNACZY [i]SEMPER IN ALTUM[/i]?[/b] Tyle z Rożka ściągnięte, a teraz szukamy dalej :) Trochę o historii szkoły. Kiedyś nazywała się [b]Gimnazjum św. Anny[/b]. I mieściła się właśnie przy ul. Św. Anny. Powstała w [b]1588[/b] roku, kiedy to Akademia Krakowska utworzyła szkołę średnią czyli tzw. [i]classes[/i] albo [i]scholae private[/i]. Pierwotnie mieściła się w Bursie Jerozolimskiej (która już nie istnieje, została zburzona, a w jej miejscu powstało Collegium Novum). Była podporządkowana władzy rektora i miała przygotowywać do studiów wyższych. Początkowo była 3-klasowa: gramatyka, logika, retoryka. Od 1603 roku poszerzono ją o retorykę. Program szkoły łączył wykształcenie humanistyczne z treściami wychowania patriotycznego i obywatelskiego. W [b]1617[/b] roku fundacja sekretarza królewskiego Bartłomieja Nowodworskiego zapewniła szkole mocne podstawy materialne. Kim był [b]Bartłomiej Nowodworski[/b]? Żołnierzem, dworzaninem królewskim, mecenasem oświaty. Służył w szeregach wosjk Stefana Batorego, brał udział w bitwie pod Pskowem [b](NO KTO POWIE TAK Z MARSZU, BEZ SZUKANIA, CO TO ZA BITWA BYŁA?)[/b], ale po zabiciu w pojedynku dworzanina królewskiego Biedrzyckiego musiał opuścić kraj. Został komandorem zakonu kawalerów maltańskich i walczył w jego szeregach, a w 1607 powrócił do Polski. Brał udział w wojnie polsko-moskiewskiej jako żołnierz gwardii przybocznej Zygmunta III, przyczynił się do zdobycia Smoleńska i za ten czyn Zygmunt III nadał mu burgrabiostwo zamku krakowskiego. W 1617 roku zapisał Akademii Krakowskiej 8 tys. złotych na uposażenie trzech profesorów tzw. szkół prywatnych. W 1643 roku wzniesiono budynek szkoły przy ul. Św. Anny, który nazwano [b]Collegium Nowodworskiego[/b] - masz ci los, muszę się tam udać zrobić zdjęcia :) W 1619 roku ustanowił kolejną fundację, którą przeznaczył na wydawnictwa naukowe. Fundacje te podniosły prestiż Akademii Krakowskiej i umocniły jej pozycję w walce z zakonem jezuitów, a Nowodworski został uznany za [b]jednego z największych dobroczyńców uczelni[/b] (obok Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły). Akademia uroczyście ochodziła rocznicę jego śmierci, wystawiła mu symboliczne mauzoleum, położyła tablicę nagrobną, a jego imię nadano I LO w Krakowie. Kto kształcił się w murach Gimnazjum Nowodworskiego? Ho ho. Członkowie rodów: Czartoryskich, Fredrów, Koniecpolskich, Leszczyńskich, Lubomirskich, Myszkowskich, Opalińskich, Ostrorogów, Potockich, Sanguszków, Sapiehów, Szembeków, Wiśniowieckich, Zamoyskich. Do najwybitniejszych wychowanków należeli: Jan III Sobieski, Wojciech Bogusławski, Koniecpolski, Małachowski, Potocki, Trembecki. A zagadka druga: [b]CO OBECNIE MIEŚCI SIĘ W GMACHU DAWNEGO COLLEGIUM NOWODWORSKIEGO?[/b] No i literki się powoli kończą :) Jutro Wam opowiem o śmiesznej wystawie w Arsenale, mam już przygotowany mixik :) PS. Okno słynne Garycko-Skrzyneckie jest TRZECIE. I nie pytajcie od której strony, bo okien jest pięć, tak? :) :) :)