Pałacyk Lasockich, 2

O wyższości cashu nad kartą płatniczą

Wyższość taką podnosi Deodatokrk i nie bez racji. Bo gdybym posiadała gotówkę, nie zabuliłabym 5 zł dodatkowo za możliwość kupienia paru znaczków po 5 groszy... A Deodato właśnie chodzi wyposażony w gotówkę i proszę bardzo, jaki jest zabezpieczony.

Stoimy na Karmelickiej wyszedłszy z odczytu w Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa i jak te dwie baby, co je z więzienia wypuścili, gadamy, gadamy, gadamy... gdy z boku podtacza się jakiś lumpek. Właściwie to nawet lumpek nie był, tylko (w miarę) młody człowiek wyraźnie na głodzie alkoholowym.

- Czy Państwo nie mają złotóweczki?

Ja odruchowo kręcę odmownie głową, gdy widzę... że Deodato sięga błyskawicznym ruchem do kieszeni kurtki... o matko, myślę, gazem go potraktuje!

Tymczasem nasz zacny kolega już podaje Lumpkowi żądaną złotóweczkę! Już następuje wymiana z ręki do ręki! Już na twarzy Lumpka zakwita uśmiech od ucha do ucha! Już Lumpek rzuca się Deodato na szyję, coby go ściskać i całować!

A mnie oczy jak spodki się robią... Deodato gwałtownym ruchem pryga w tył, nie zrażony tym Lumpek kontynuuje czułości i zaczyna snuć historię o jakichś dziewczynach, co on im pokazał... nam też chciał pokazać, już rozchylał kurtkę, już informował, że 20 cm... pomyślcie tylko, tyle wrażeń za jedną złotówkę! Tego ci nie da żadna karta płatnicza!

A Wy co, dajecie?

Kontynuujemy dzieje pałacyku Lasockich na Dębnikach. Adres miejsca to Tyniecka 18.

W XIX wieku teren ten należał po części do hrabiów Lasockich, a częściowo do Abrahama Gumplowicza, żydowskiego kupca i działacza, toteż przy tej okazji omawiamy jego sylwetkę.

Abraham Gumplowicz (1803-1876) był też radnym miejskim. Wszedł do pierwszej Rady już w 1848 roku. Brał także udział w pracach Komitetu Narodowego. Z ramienia tegoż Komitetu został skarbnikiem w IV gminie krakowskiej i organizował zbiórkę pieniędzy na pomoc dla powracających emigrantów. W kwietniu 1848 roku stanął wraz z dr Oettingerem na czele żydowskiego klubu politycznego (Klub zur Foerderung der geistigen und materiellen Interessen der Israeliten), który powstał w mieście Kazimierzu pod Krakowem. Klub ten miał zabarwienie polskie, całkiem odmienne od reszty żydowskich klubów galicyjskich, w których przeważały tendencje centralistyczne.

W 1861 roku Gumplowicz brał udział w deputacji galicyjskiej, która pod przewodnictwem Franciszka Smolki udała się do Wiednia w sprawie autonomii dla Galicji.

Powstanie styczniowe

Z chwilą wybuchu powstania styczniowego Gumplowicz przystąpił do organizacji powstańczej. Synowie jego, Maks Teofil i Ignacy, stanęli w szeregach z bronią w ręku. Sam Gumplowicz został mężem zaufania Rządu Narodowego i wraz z innymi postępowymi Żydami zajął się organizacją werbunku, zbiórką pieniędzy, propagandą i służbą sanitarną. Mieszkanie Gumplowicza było jedną z kwater dla młodzieży oraz szpitalem dla rannych zwożonych z pola bitwy.

W wyborach 1866 roku Gumplowicz wszedł do Rady Miejskiej jako jeden z dwunastu radnych pochodzenia żydowskiego. Zajmował się głównie sprawami budowlanymi, podatkowymi i spisem ludności. Dla podkreślenia swych postępowych poglądów Gumplowicz ubierał się po europejsku, a w 1861 wystąpił w Wiedniu w stroju polskim.

Żonaty z Henryką Inlender z Brodów, miał sześcioro dzieci, z których Ludwik - socjolog - był profesorem uniwersytetu w Grazu, Maksymilian Teofil - lekarz - osiedlił się w Holandii, a Ignacy prowadził wypożyczalnię książek przy ul. Brackiej.

Zmarł Abraham 14 VII 1876 roku śmiercią samobójczą w Krakowie.

Jest rzeczą interesującą, iż w rodzinie tej musiał być jakiś gen odbierania sobie życia, jak to zobaczymy na przykładzie losów potomków Abrahama.

Polski Słownik Biograficzny nie wspomina, gdzie Abraham Gumplowicz został pochowany, wiadomo jednak, że w judaiźmie NIE WOLNO POZBAWIAĆ ŻYCIA NIEWINNYCH, co stosuje się także do siebie samego. Samobójca tracił swój udział w Przyszłym Świecie. W dawnych czasach samobójców grzebano w najdalszych zakątkach żydowskiego cmentarza i nie odprawiano żadnych obrządków żałobnych ku ich pamięci. Obecnie uważa się, że nie ponoszą oni odpowiedzialności za swoje czyny, i traktuje się ich jak innych umarłych. Istnieją nawet okoliczności wymagające samobójstwa. Należy na przykład raczej zginąć z własnej ręki niż dopuścić się któregoś z trzech kardynalnych grzechów: bałwochwalstwa, rozwiązłości seksualnej czy zabójstwa. W średniowieczu rozgorzał spór, czy w czasach represji antyżydowskich można zabijać własne dzieci, by zapobiec ich przymusowemu ochrzczeniu (bałwochwalstwo). To tak na marginesie.

Również na marginesie dodajmy (za Nadjamfotos), że pochówkami żydowskimi zajmowało się specjalne bractwo Chewra Kadisza - po aramejsku Święte Bractwo - towarzystwo pogrzebowe, którego członkowie opiekują się chorymi, czuwają przy nich w godzinie śmierci i przygotowują ciało do pogrzebu.

A JAK WYGLĄDA POGRZEB ŻYDOWSKI?

ILE CMENTARZY ŻYDOWSKICH BYŁO W KRAKOWIE PRZED II WOJNĄ ŚWIATOWĄ?

GDZIE MIEŚCIŁ SIĘ NAJSTARSZY?

KIM BYŁ WSPOMNIANY DR OETTINGER?

JAK NAZYWAŁ SIĘ INNY KRAKOWSKI LEKARZ POCHODZENIA ŻYDOWSKIEGO, ZNANY ZE SWEJ DZIAŁALNOŚCI W GETCIE, O KTÓREJ NAPISAŁ KSIĄŻKĘ? JAKI NOSIŁ PSEUDONIM PARTYZANCKI?

KIM BYŁ FRANCISZEK SMOLKA?

JAKI ZAWÓD WYKONYWAŁ SYN FRANCISZKA?

Pytanie idealne dla Nadjamfotos: CO OZNACZA Klub zur Foerderung der geistigen und materiellen Interessen der Israeliten? 

Tym razem na pytania odpowiedzieli: Nadjamfotos, Eve77dominik, Jitka, Saxony3. Poprzednim razem był jeszcze Maro, nie wymieniony z powodu fochów PB :)