6. W którym kierunku płyną najważniejsze rzeki Polski. Wymień z pamięci po 15 rzek i jezior.
Najważniejsze rzeki płyną w kierunku północno zachodnim.
Rzeki: Wisła, Odra, Pilica, Warta, Bug, San, Brda, Noteć, Narew, Nysa Łużycka, Nysa Kłodzka, Wieprz, Bóbr, Dunajec, Biebrza
Jeziora: Wigry, Hańcza, Mamry, Śniardwy, Łebsko, Jamno, Gopło, Miedwie, Dąbie, Jeziorsko, Koronowskie, Włocławskie, Gardno, Solińskie, Goczałkowickie
7. Wymień i wskaż na mapie najwyższe punkty poszczególnych pasów. Podaj wysokości.
Pobrzeża Południowobałtyckie Milejewska Góra 197m npm
Pojezierza Polskie Wieżyca 329m npm
Niziny Środkowopolskie Bełczyna (Kobyla Góra) 284m npm
Wyżyny Polskie Łysica 612m npm
Kotliny Podkarpackie Wzniesienie Sowińca 384m npm
Góry Karpaty Rysy 2499m npm
Góry Sudety Śnieżka 1602m npm
8. Wymień i wskaż na mapie obszary występowania węgla kamiennego, brunatnego, siarki, rud miedzi, rud cynku i ołowiu oraz soli kamiennej.
Węgiel kamienny zagłębie górnośląskie (wyżyna Śląska), zagłębie Dolnośląskie (Sudety Środkowe), zagłębie Lubelskie
Węgiel brunatny zagłębie Bełchatowskie, zagłębie Konińskie, zagłębie Turoszowskie
Siarka Tarnobrzeg
Rudy miedzi Przedgórze Sudeckie, zagłębie Lubińsko Głogowskie (nizina Śląska)
Rudy cynku i ołowiu wyżyna Śląska, Olkusz, Bytom
Sól kamienna Kujawy (Kłodawa, Puck), Wieliczka, Bochnia, Rybnik, Żor
9. Omów wpływ Atlantyku na stosunki termiczne w Polsce i Europie.
Powietrze znad Atlantyku jest wilgotne i powoduje latem opady i ochłodzenie, a zimą ocieplenie i opady.
16. Wymień największe dorzecza Polski oraz do których zlewisk należy obszar Polski, na jakim obszarze koncentrują się jeziora naturalne (co jest tego przyczyną?).
Największe dorzecza:
- dorzecze Wisły
- dorzecze Odry
Obszar Polski należy do:
- zlewiska Morza Bałtyckiego
- zlewiska Morza Czarnego
- zlewiska Morza Północnego
Najwięcej jezior występuje na obszarze pojezierzy, w szczególności na terenie Pojezierza Pomorskiego gdyż są to obszary polodowcowe.
17. Wyjaśnij znaczenie terminów: rzeka gł., dorzecze, system rzeczny, zlewisko, dział wód, bagno.
Rzeka główna - rzeka, która uchodzi bezpośrednio do morza, oceanu lub wpływa do obszaru bezodpływowego; nie może być dopływem innej rzeki.
Dorzecze - obszar, z którego wody powierzchniowe spływają do systemu jednej rzeki, zwanej rzeką główną.
System rzeczny - określenie rzeki głównej wraz ze wszystkimi jej dopływami (bezpośrednimi i pośrednimi), a także zbiornikami wodnymi znajdującymi się w jej dorzeczu.
Zlewisko - obszar, z którego wody powierzchniowe spływają do jednego morza lub oceanu.
Dział wód (dział wodny, wododział) - linia w terenie oddzielająca dorzecza dwóch rzek, w ten sposób, że wody spadające po jednej stronie tej linii spływają do jednej rzeki, a po drugiej stronie - do tej drugiej rzeki.
Bagno typ mokradła - obszar o utrzymującym się nadmiernym nawilgoceniu, porośnięty przez roślinność przystosowaną do specyficznych warunków związanych z dużym nawilgoceniem.
19. Wymień etapy powstawania jezior przybrzeżnych. Wymień i wskaż przykłady jeziora przybrzeżnego.
Jeziora przybrzeżne swoje pochodzenie zawdzięczają akumulacyjnej działalności prądów i fal morskich. Piasek naniesiony przez prądy morskie płynące wzdłuż wybrzeża z zachodu tworzy mierzeje, które z biegiem czasu odcinają zatoki morskie od morza.
Takimi jeziorami są: Łebsko, Jamno i Gardno.
20. Podaj 5 największych rzek i jezior (największych) Polski, rozpoczynając od największych.
Rzeki: Wisła, Odra, Warta, Bug, Narew
Jeziora: Śniardwy, Mamry, Łebsko, Dąbie, Miedwie
21. Podaj nazwę, wskaż na mapie i wymień głębokość najgłębszego jeziora Polski.
Hańcza 108,5 m
22. Wyjaśnij, czy gleby bagienne są przydatne rolniczo, gdzie je spotykamy najczęściej. Nazwij gleby najbardziej urodzajne.
Gleby bagienne są na ogół żyzne, jednak wymagają zabiegów melioracyjnych z uwagi na zbyt dużą wilgotność. Najczęściej spotykamy je na obszarach zabagnionych, głównie w dolinach rzek. Występowanie w Polsce: Poj. Suwalskie, Kujawy, Niz. Szczecińska, Przedgórze Sudeckie, Polesie Lubelskie.
Najbardziej urodzajne gleby to czarnoziemy
23. Wymień i wskaż jednostki, poprzez które Bałtyk łączy się z Morzem Północnym.
Cieśniny:
- Sund
- Wielki Bełt
- Mały Bełt
- Kattegat
- Skagerrak
24. Wymień cechy charakterystyczne Bałtyku, porównaj Bałtyk z innymi morzami Europy, wymień wyspy, zatoki, faunę i florę Bałtyku, wyjaśnij terminy: haloklina, batymetria, abrazja, dryf (znos), podaj i omów różnice rodzajów wybrzeży.
Cechy Bałtyku:
- położone jest w części północnej strefy umiarkowanej
- jest morzem śródziemnym
- jest płytkie (56m)
- ma małe zasolenie (2-70)
- jest chłodne (zima 1-0şC, lato 12-20şC)
Bałtyk w porównaniu z innymi morzami Europy jest morzem średnim, płytkim i o małym zasoleniu.
Wyspy: Zelandia, Gotlandia, Jarema, Fiona, Olandia, Hiuma, wyspy Alandzkie, Rugia, Bornholm
Zatoki: Botnicka, Fińska, Ryska, Gdańska, Pomorska
AMERYKA PD GÓRY: Andy ; WYŻYNY: Gujańska , Brazylijska , Patagońska ; NIZINY: Orinoko , Amazonki , La Platy ; WYSPY: Galapagos , Malwiny ( Falklandy ) , Ziemia Ognista ; PÓŁWYSPY: -------- JEZIORA: Maracaibo , Titicaca , Popo , Patos RZEKI: Amazonka , Orinoko , Parana , Sao Francisco , Paragwaj , Magdalena , Madeira , Rio Negro ( dopł. Amazonki ). ZATOKI: Wenezuelska , La Plata ; CIEŚNINY i KANAŁY: Magellana , Drake’a; PUSTYNIE: Atakama. AUSTRALIA GÓRY: Wielkie Góry Wododziałowe ; WYŻYNY: MacDonella ; NIZINY: Wielki Basen Artezyjski , Nullarbor ; WYSPY: Nowa Brytania , Nowe Hebrydy , Nowa Kaledonia , Nowa Zelandia , Tasmania , Fidżi , Hawaje , W-y Salomona , Karoliny , Mariany , Archipelag Bismarka ; PÓŁWYSPY: Ziemia Arnhema , York ; JEZIORA: Eyre ; RZEKI: Murray , Darling. MORZA: Timor , Arafura , Koralowe , Tasmana , Fidżi ; ZATOKI: Karpentaria , Wielka Zatoka Australijska ; CIEŚNINY: Torresa , Bassa ; PUSTYNIE: Wlk. Pustynia Piaszczysta, Wlk. Pustynia Wiktorii , Simpsona. ANTARKTYDA GÓRY: Transantarktyczne ; M ORZA: Weddella , Rossa ; WYSPY : Szetlandy Południowe ; PÓŁWYSPY : Antarktyczny ;