Ten niewielki, krótkowłosy kot o dzikim umaszczeniu pochodzi ze Sri Lanki, stąd tez jego nazwa - kot cejloński. Rasa do Europy została sprowadzona stosunkowo niedawno, bo w 1984 roku i od razu zyskała sobie wielu miłośników. Kot cejloński uważany jest za ufnego, przyjaznego i oddanego towarzysza człowieka.
Wśród znawców trwa spór dotyczący genezy rasy kota cejlońskiego. Niektórzy są zdania, iż jest to naturalna, oryginalna rasa wywodząca się z głównego obszaru ich występowania, inni zaś uważają, że cejlończyk powstał w wyniku dobrze przemyślanego programu hodowlanego polegającego na krzyżowaniu różnych ras, w tym przede wszystkim kotów singapurskich. Wiadomo natomiast, że w kraju swojego pochodzenia - Sri Lance, przez długi czas traktowany był jak maskotka, którą warto było trzymać w celu zapewnienia szczęścia domowi - rysunek futerka na głowie cejlończyka przypomina głowę kobry, który dla buddystów jest pomyślnym symbolem.
W 1984 roku włoski znawca kotów, dr Paolo Pellegatta, sprowadził do Europy pierwsze koty cejlońskie. W ciągu zaledwie kilku lat podbiły one serca miłośników kotów na całym świecie.
Cejlończyk to kot małych lub średnich rozmiarów, o krępej, muskularnej sylwetce. Jego kościec jest jednak kruchy i delikatny, a kończyny szczupłe. Klatka piersiowa szeroka i zaokrąglona, ogon krótki i gruby u nasady. Głowa proporcjonalna o wydatnych kościach policzkowych i policzkach, krótki nos, duże, migdałowate, szeroko rozstawione oczy i wysoko osadzone, dość duże uszy. Kolor oczy waha się od żółtego do zielonego.
Futro krótkie, delikatne, jedwabiste, z mała ilością podszycia. Kolorem zasadniczym przypomina futro abisyńczyków - są to odcienie złotego, beżowego i piaskowego. Włosy na bokach i grzbiecie są w typie aguti, czyli z ciemniejszymi prążkami. Na brzuchów prążkowanie jest jaśniejsze, ale występują tam ciemne cętki. Na głowie widnieje charakterystyczna litera "M" (lub, jak chcą niektórzy - głowa kobry), na szyi rysunek przypomina naszyjnik. Na kończynach i ogonie wyraźne pierścienie lub paski.
Kot cejloński to miły, zrównoważony kot o dużym temperamencie. Lubi towarzystwo, chętnie towarzyszy człowiekowi we wszystkich domowych czynnościach. Nie lubi siedzieć w miejscu, wszędzie go pełno, przepada za wspinaczkami (choćby i po firankach), dlatego powinien mieć do dyspozycji ogród lub chociaż solidny, wysoki drapak. Łatwo przyzwyczaja Asię do innych zwierząt w domu, nie jest konfliktowy.