Horacy

HORACY-zył w 65-6r.p.n.e. Urodził się w Wenuzja w płd. Włoszech. Był synem wyzwolenca,jego ojciec byl niezamożny,lecz bardzo dbał o wykształcenie syna. Horacy znał Greke i Łacine-studiował w Atenach.Brał udział w wojnie domowej, za co zabrano mu majątek i dlatego musiał podjąć prace urzednika. Na poprawe miał udział mecenas - Caiusa Mecenasa- był to zamożny obywatel Wieczngo Miasta (Rzym),który był przyjacielem i opiekunem biednych artystów,dawał im na wykształenie.Dzis od jeg imienia mamy słowo MECENAS.

MECENAS-słowo o rodowodzie antycznym,pochodzi od osoby Caiusa Mecenasa,opiekuna artystów,poetów,oznacza osobę lub instytucje,która roztacza opieke(mterialna) nad artystami, wspiera ich twórczość, czasem tez okresla sie go adwokat.

Dzieki Mecenasowi Horacy mógł sie rozwijac, stał sie popularny, był twórcą satyry,napisal traktat poetycki "List do (bizonów?)", w którym sformuował poglady na temat sztuki, najwieksza sławe przyniosly mu ody i piesni.

ODA-jest to piesn,jeden z najpopularniejszych form poezji klasycznej, charakteryzuje sie podnioslym(wysokim) stylem i temtyka w odach slawiono wielkie idee wybitnych ludzi i ich czyny oraz wazne wydarzenia. Dawniej pełniła funkcje liturgii, śpiewano ją na obrzedach. Potem wyłoniła się piesn indywidualna.

RODZAJE PIESNI: religijna,obyczajowa,patriotczna,biesiadna,miłosna,refleksyjna,filozoficzna.

BUDOWA PIESNI: podział na strofy(u Horacego zawsze 4 wersy),stroficzność sprzyjała śiewności utworu chociaz juz w czasach Horacego rzadko łączono.

Horacy był poetą doskonałym, w starożytności nazywano go SUMMUS POETA - poeta doskonaly,byl poeta wyksztalconym(wiedzial o czym pize),byl poeta natchnionym, byl rowniez wychowawca- ksztalcil mlodsze pokolenia patriotyczne, miał wielu nasladowcow - np Jan Kochanowski.

HOROCJANIZM-postawa zyciowa poety i jego filozofia. Polega ona na:

-poszukiwaniu w zyciu "zlotego środka"(zasada umiaru"

-polaczeniu epikoreizmu i stoicyzmu

-dazeniu do prostoty formuły i doskonałosci stylu w tworczosci poetyckiej

-refleksyjne postawy wobec zycia

-powściagliwosci w wyrazaniu uczuc i korzystaniu z dobr doczesnych

ZASADA ZŁOTEGO ŚRODKA-aurea mediocritas, zasada umiaru, dóbr materialnych,zycia, prowadzenia normalnego zycia i cieszyc sie tym co sie ma

ZNANE MOTYWY HORACJAŃSKIE:

"SAPERE AUDE"- odważ się być mądrym

"ODI PROFANUM VULGUS ET AVEEO" - ninawidze nieoswieconego tlumu i unikam go

"PULVIS ET MBRA SUMUS"- prochem jestesmy i cieniem

"exegi monumentum aere perennius." - wybudowalem pomnik trwalszy niz ze spiży

"NON OMNIS MORIAR" - nie wszystek umre

"AUREA MEDIOCRITAS- złoty środek

"CARPEN DIEM" - chwytaj dzień

Horacemu zawdzieczamy równiez poetycki TOPOS ŁABEDZIA. Wiaze sie on mocnoz "Non Omnis Moriar", łabędź to ptak poswiecony muzą,symlbolizuje pieknosc i dusze poety.

Łabedzi spiew oznaczala przedsmiertne dzielo poety. Skrzydla sa symbolem natchnienia,oderwania sie,uskrzydlenia,jestem w stanie oderwac sie od ziemi.

"DO LEUKONOE"

Uwaza postawe dziewczyny za niewłasciwa,bo sa to postawy bogow. Mozemy mowic o stoicyzmie ,czlowiek musi sie pogodzic , kazdy dzen uzywaj,Korzystaj z przyjemnosci, lecz badz madra , dobrze korzystaj z zycia.

Zasada ma nadzieje, stoicka zasada dystansu, pamietaj ze czas stale płynie,kady dzien zrywaj,nie wierz jutru, Zyjmy chwilą ! Korzystaj z dnia, badz madrym ,stawiaj sobie cele ktore sa do osiagniecia.

"POMNIK"

Osobą mówiącą w wierszu jest Horacy. Przez cale zycie mial problemy finansowe i jgo ojciec byl niewolnikiem.

"Pomnik bardziej wieczysty niż ze spiżu" - oznacza jego tworczosc ktora jest wieczna i niezniszczalna, ktora przetrwa kwasne deszcze, przeczeka piramidy ,tworczosc zapewni mu wiecznosc ,wiecznosc zapewni mu slawe.

Na koncu pojawia sie strofa do Melpomeue

WNIOSEK:

Horacy w piesni "Pomnik" wprowadzil do literatury topos niesmirtelnego poety i pomniku w postaci jego tworczosci,poezji:

TOPOS POMNIKA- testament tworcy tego co  chce przekazac nastepnym pokoleniom, dlatego ten topos jest nasladowany (pierwsi nsladowali Cz.Miłosz, J.Kochanowski, L.Staf)

"DO  DELIUSZA"

Ma charakter filozoficzny, adresatem jest przyjaciel Horacego.

O co poeta prosi Apollina?

2 wersy anaforycznie zbudowane,chce cieszyc sie z tego co ma, prosi o proste rzeczy - zdrowie,spokojne mysli,bez problemow,łagodna starosc

zycie łagodne i skromne , podmiot liryczny jest skromny, cieszy sie z tego co posiada. Odwołuje sie do stoicyzmu, w zyciu nalezy spelniac zasade umiaru i złotego środka.

SENEKA- Uważa ciało za więzienie duszy. W etyce nakazuje zwalczanie i eliminowanie uczuć, szczególnie najgroźniejszego z nich - gniewu. Rozróżniał trzy główne działy filozofii: etykę, logikę i fizykę,

Marek Aureliusz - znany stoik.Uważał, iż nie należy dążyć do rozkoszy, sławy czy bogactwa.Świat jest teatrem, ludzie aktorami wyznaczonymi do odegrania skromnej zazwyczaj roli. ( to sa jego poglądy) bo byl filozofem

i jeszcze o szkole "stoicyzm" ale to masz tu : Stoicyzm to antyczna szkoła filozoficzna, zapoczątkowana w III wieku p.n.e. w Atenach, przez Zenona z Kition, doprowadzona do ostatecznej formy przez Chryzypa z Aten i kontynuowana przez kolejne 500 lat, aż do nastania ery chrześcijańskiej.

STOICYZM-oparte na etyce surowej cnoty, polegającej na zachowaniu równowagi duchowej nie zakłóconej zarówno radością, jak smutkiem, na wyzbyciu się namiętności i na życiu zgodnym z naturą i rozumem; pot. obojętność na przyjemności i ból, tłumienie uczuć, spokój, niewrażliwość, hart i pogoda ducha bez względu na okoliczności

Epikureizm  kierunek filozoficzny zapoczątkowany w starożytności przez Epikura.NAjwazniejsza dziedzina to etyka. uważali oni, że podstawowym zagadnieniem filozoficznym jest szczescie, które upatrywali w przyjemnosci.

POJECIE ASYMILACJI-całokształt zmian psychicznych i społecznych jakim ulegaja jednostki ,odlaczajac sie od swojej grupy i przystosowujac sie do zycia w innej grupie o odrebnej kulturze.