Historia powstania choreoterapii

           Choreoterapia współczesna powstała w Stanach Zjednoczonych Ameryki w latach 40. XX wieku i od tego momentu obserwujemy jej intensywny rozwój. Najnowsza definicja tej formy terapii według American Dance Therapy Associacion (ADTA) określa choreoterapię jako: terapeutyczne wykorzystanie ruchu jako procesu, poprzez który wspomagana zostaje emocjonalna i fizyczna integracja. W terapii tańcem można wyróżnić trzy podstawowe funkcje: diagnostyczną, profilaktyczną i terapeutyczną.

Początki choreoterapii, czyli leczniczego wykorzystywania tańca w historii ludzkości są trudne do ustalenia. Najstarsze dowody na znajomość tańca przez ludzi sięgają neolitu (np. skalne malowidła przedstawiające tancerzy), taniec łączył się z rytuałami i obrzędami, będąc jednocześnie częścią kultury i religii. Wykorzystywany był przez szamanów i uzdrowicieli, nie stronili od niego nawet filozofowie  czego najbardziej znanym przykładem jest Sokrates, który uważał, że dzięki uprawianiu sztuki tanecznej [&] ciało jest w lepszej formie, a umysł bardziej giętki i swobodny" , przykłady leczenia tańcem znaleźć można także w Biblii (Stary Testament). Nawet w średniowieczu taniec był odzwierciedleniem idei, religijności i zasad życia codziennego, łącząc w sobie myśl o śmierci i marności życia  czego najsłynniejszym symbolem został Dance Macabre (taniec śmierci) autorstwa Jeana le Fevrea. Tak, jak zmieniał się duch epoki i ewoluowały idee filozoficzne i naukowe  tak zmieniał się taniec. Niezależnie od kultury, w jakiej powstawał taniec tradycjonalny  można zauważyć, że niemal zawsze pełnił funkcję utrwalania tożsamości i wartości społecznych oraz umacniał wzory interakcji. Taniec był głównym łącznikiem świata materialnego z niematerialnym i uzyskał miano: ekstazyjnej komunikacji ze światem duchów". Taniec towarzyszył wszystkim najważniejszym uroczystościom w życiu człowieka, od narodzin aż po śmierć, z czasem jednak obserwowano zanik jego różnych form (np. tańców żałobnych w kulturze europejskiej) i równoczesne tworzenie się innych, nowych. Obok tańców obrzędowych, religijnych, narodowych, ludowych i dworskich - dziś możemy wyróżnić także taniec klasyczny  balet, taniec wyzwolony czy taniec nowoczesny, ale również tańce związane ze zmieniającymi się kierunkami w muzyce i tworzącymi się subkulturami młodzieżowymi  np. pogo, hip-hop, hause, reggae, techno czy inne. Proces twórczy trwa nadal i trudno jest jednoznacznie ustalić jakie nurty tańca jeszcze powstaną w przyszłości.

W literaturze taniec określany jest jako zespół zjawisk ruchowych, będących transformacją ruchów naturalnych, powstających pod wpływem bodźców emocjonalnych i skoordynowany z muzyką. Wpływ tańca na człowieka rozpatrywany powinien być wielowymiarowo, gdyż oddziaływuje wielokanałowo, generując równocześnie zmiany w ciele i psychice pacjenta. Muzyka jako bodziec wyzwalający i zachęcający do ruchu  tańca, bezpośrednio oddziaływuje na centralny układ nerwowy. Neurolodzy wskazują na dużą rolę układu siatkowego i limbicznego mózgu w percypowaniu muzyki. Badania fizjologiczne potwierdziły też, że rezultaty ruchu w tańcu są podobne do [&] objawów uzyskanych w stanie przyjemności, gdyż uaktywniane są hormony odpowiedzialne za uwalnianie energii i uzyskanie zadowolenia. Taniec posiada również właściwości ułatwiające koordynację nerwowo-mięśniową, a także synchronizuje aktywność motoryczną z wewnętrznym rytmem (bicie serca, oddech)  co bezpośrednio prowadzi do fizjologicznej harmonii organizmu. Dzięki odpowiednio dobranej muzyce możemy wpływać bezpośrednio na odczucia i emocje wywoływane u pacjenta. Reakcje wywołane w ten sposób potrafią być skrajne  od wzburzenia, poprzez głośny śmiech, aż do oczyszczającego płaczu. Przeżycie katharsis (znane od starożytności) Muzyka wpływa na taniec, a taniec na człowieka tańczącego, który nie tylko porusza swym ciałem, ale uruchamia procesy wewnętrzne utożsamiane z psychiką, osobowością czy wręcz duszą. Dlatego właśnie wszyscy psychoterapeuci tańcem reprezentują koncepcję wzajemnej zależności duszy i ciała. 

Podstawowym założeniem jednej z prekursorek choreoterapii  Marian Chace  brzmiało: taniec jest komunikowaniem się i przez to zaspokaja ludzkie potrzeby. Według niej w trakcie tańca pacjent doznaje relaksacji i stymulacji, co pozwala na ekspresję emocji. W tańcu doświadcza też swego ciała, sposobu oddychania, rozpoznaje obszary napięcia mięśniowego, blokującego przepływ emocji i w ten sposób odzwierciedla własną strukturę psychiczną. Skuteczna interwencja terapeutyczna nie polega tutaj na wyuczeniu pacjenta określonych ruchów, ale na gotowości pacjenta do doświadczania siebie  w ten sposób również do głębszego poznania i zwiększenia samoświadomości. Podstawą terapii tańcem jest uzewnętrznienie tych ukrytych uczuć, których nie można wyrazić w sposób werbalny, ale mogą być wydobyte za pomocą rytmu i symbolicznego działania. Mówiąc ogólnie - celem tej terapii  niezależnie od perspektywy teoretycznej  zawsze pozostaje proces a nie produkt. Psychologiczne uczenie pochodzi z procesu ruchu (indywidualnego i grupowego) i interpretacji w związku terapeutycznym, który potem jest analizowany. Terapeuci tańcem w swej pracy skupiają się na kreatywnym aspekcie nieświadomości, stymulując symboliczną ekspresję emocji poprzez ruch i wyobraźnię. Wykorzystując werbalne i niewerbalne informacje, terapeuci tańcem otwierają ścieżkę nieświadomości, przez co następuje niespodziewane połączenie między ideami, ruchem i wyobraźnią. Rozpoznanie nieświadomej zawartości (emocji, fantazji, wyobrażeń) i jej ruchowa integracja ze świadomością pacjenta jest najważniejszym celem tej terapii.

              W choreoterapii w ujęciu psychoterapeutycznym najczęściej wyróżnia się: taniec, ćwiczenia muzyczno - ruchowe i improwizacje ruchowe przy muzyce.

          W choreoterapii można wyróżnić wiele technik pracy, łączą one w sobie m.in. takie elementy, jak: ruch autentyczny Mary Whitehouse, improwizacja Blanch Evan, teatr tańca, czy gimnastyka artystyczna i aerobic.