photoblog.pl
Załóż konto
Dodano: 27 GRUDNIA 2010

Dwa wejścia "do szkoły"

Dwa wejścia "do szkoły" kontynuuję  jej historię:

W Nowy Rok 1944 r. w pokojach nauczycielek odbyła się konspiracyjna uroczystość wręczenia Komendzie Obwodu przechodniego sztandaru Inspektoratu Rzeszowskiego AK w nagrodę dla najlepiej zorganizowanego i wyszkolonego Obwodu w Inspektoracie. W maju 1944 r. kpt. Adam Lazarowicz, ps. Klamra, został przeniesiony z awansem na zastępcę Inspektoratu AK w Rzeszowie. Jego następcą w Gumniskach został kpt. Ludwik Marszałek, ps. Zbroja. Komenda Obwodu pozostała w szkole.
Gdy zbliżała się akcja Burza, kpt. Adam Lazarowicz powrócił do Gumnisk, by dowodzić oddziałami Obwodu, występującymi jako 5 pułk strzelców konnych AK. Rozkaz do Burzy nadszedł 28 lipca 1944 r. Koncentracja oddziałów nastąpiła w trzech Zgrupowaniach: I w rejonie Sędziszowa, II w Braciejowej przy leśniczówce Berdech, później na polanieKałużówka, III w lasach Gołęczyny. Dowództwo pułku znajdowało się przy II Zgrupowaniu. Pod dowództwem Klamry stanęło ogółem 1300 żołnierzy.


Na terenie będącym pod kontrolą pułku Niemcy, o ile się pojawiali, byli atakowani i przepędzani. 10 sierpnia, sześciu Niemców jadących furmanką, by rekwirować świnie, drób itd., zostało zlikwidowanych. Dwa dni później w odwecie do Gumnisk przybył niemiecki batalion i przystąpił do pacyfikacji. Spalonych zostało kilka domów. Na drodze Niemcy zebrali stu zakładników,przeważnie kobiet, starców i dzieci, by ich uprowadzić. Z pomocą przyszedł 23-osobowy patrol pod dowództwem kpt. Józefa Lutaka Dyzmy, który z bliskiej odległości zaatakował zaskoczonych Niemców. Umożliwiło to ucieczkę zakładników. W czasie odwrotu zginął jeden z partyzantów kpr. Stanisław Mroczka Miecz.
22 sierpnia 1944 r. front niemiecko-sowiecki doszedł do Dębicy, Gumnisk i Braciejowej i zatrzymał się. Sowieci zajęli wzgórza po wschodniej stronie wsi, a Niemcy po przeciwnej, wzdłuż lizjery lasu. Obie wsie znalazły się pomiędzy tymi liniami, pod miażdżącym ogniem artylerii i karabinów maszynowych obu stron, zostały pokryte minami i po przecinane okopami. Ludność uciekła, w większości na stronę sowiecką. Obie wsie uległy całkowitej zagładzie, zburzona została szkoła, spalił się zabytkowy, szesnastowieczny drewniany kościół. Ocalało zaledwie kilka domów.II Zgrupowanie wraz z dowództwem pułku znalazło się w okrążeniu, bezpośrednio za linią niemiecką. W tej sytuacji zdecydowano się rozwiązać je, ale zanim do tego doszło, zaatakowali Niemcy, po silnej nawale artyleryjskiej. Doszło do zajadłej walki, trwającej kilkanaście godzin, po której Niemcy wycofali się. Dla uniknięcia ponownego ataku Zgrupowanie następnego dnia opuściło Kałużówkę i przeniosło się na tyły niemieckiego frontu, gdzie nastąpiło rozwiązanie. W lesie wraz z Klamrą został mały, 60-osobowy oddział, który rozwiązał się w połowie września.Powracająca wiosną, po przejściu frontu, ludność mieszkała w ziemiankach, prowizorycznych szopach oraz piwnicach zrujnowanych domów. Również piwnice zburzonej szkoły służyły za mieszkanie kilkunastu rodzinom.
Mimo braku budynku we wrześniu 1945 r. rozpoczęto naukę. Kadrę stanowili: kierownik Pająk Albin i nauczycielki Brzezińska Anna i Kędzior Stanisława. Naukę prowadzono w izbie u p. Gradzińskiego i w baraku p. Krupy. W 1946 r. wybudowano prowizoryczny barak, który nadawał się do prowadzenia zajęć w okresie wiosna-jesień. Skutkiem tego w roku szkolnym1945/47 dzieci miały tylko 80 dni nauki, a rok później 90. Czyniono gorączkowe starania o budowę nowej szkoły by uczniowie w liczbie 253 mieli gdzie się uczyć. Do 1948 r. starsze oddziały miały naukę, co drugi dzień. Szkołą kierował p. Cyprian Ludwik, jako nauczycielka pracowała p. Marszałek Janina. Później przyszli inni.Budynek szkoły ze zniszczeń wojennych odbudowano i poświęcono 2 maja 1948 r. W latach 70 dyrektor szkoły p. mgr Stanisław Czerwonka do istniejącego budynku dobudowywuje: salę gimnastyczną, dom nauczyciela i podnosi budynek o I piętro. W takim kształcie szkoła funkcjonowała następne lata za dyrektora mgr p. B. Chlebuś.Dnia 20 października 1984 r. odbyła się uroczystość nadania szkole imienia Janusza Korczaka i wręczenie szkole sztandaru. W latach 90 nastąpiła dalsza rozbudowała szkoły. Zmieniono dach szkoły, wybudowano poddasze z 3 salami (z pracownią komputerową) wyremontowano izby lekcyjne, ogrodzono boisko i front szkoły. Trzykrotnie obejścia zalewała rzeka Ostra powodując liczne zniszczenia, które jednak dzięki pomocy Urzędu Gminy w Dębicy i mieszkańcom szybko zostawały uprzątnięte. Obecnie funkcję dyrektora pełni mgr Włodzimierz Jaźwiński.

Zarejestruj się teraz, aby skomentować wpis użytkownika bomba61.